Jeugdherinneringen aan Balk in Fryslân en harige zuurkool

Interessant? Deel het artikel

Foto PxHere
Foto PxHere

Gosse Jongstra schrijft wekelijks een column voor Opinie in Salland over actuele zaken. Hij is op dit moment ook bezig met het schrijven van een verhalenbundel over zijn jeugd in Balk, Fryslân van eind jaren vijftig en begin jaren zestig. Een prachtig onderwerp voor onze site Damast in Salland, waarop wij af en toe een van deze nostalgische verhalen zullen publiceren. Vandaag de eerste aflevering:

Door Gosse Jongstra

Geen zin in zuurkool

Als jochie moet ik vaak boodschappen halen in het dorp. De winkel waar ik vaak kom ligt aan de Gaaikemastraat, langs het riviertje de Luts. Het kruidenierswinkeltje van Luyckx. Het is een piepklein winkeltje. Bij binnenkomst door de knerpende deur rammelt de bel. Links is een deur in een gammele wand. Daarachter opslag van zeeppoeder. De geur dringt dwars door het bordkarton heen. Op de toonbank een weegschaal en zes grote glazen potten met snoep. Voor een stuiver of soms een dubbeltje koop ik vaak snoep. Dat kleingeld haal ik uit de grote dikke portemonnee van heit (papa), die in de lade van ons oude dressoir in de kas annex bloemenwinkel ligt. Ik ben nooit betrapt. Mijn favorieten zijn tumtum (heel veel kleine snoepjes), toffees (daar doe ik lekker lang mee) of wybertjes (die kun je op de rug van je hand plakken en dan aflikken). Na de deurbel komt vrouw Luyckx in de gebloemde schort of haar man Hendrik in zijn zandkleurig, strakzittend jasje van achteren aanlopen. Via een lange donkere gang. De vloerplanken kraken. Ik geef het boodschappenbriefje van Moeke af. Uit alle hoeken en gaten wordt de bestelling bijeengesprokkeld. Alles gaat mee in de jute tas. Het kan maar zo zijn dat ik tien minuten later alweer in de winkel sta. Want dan moet ik voor heit sigaretten halen. Old Mac, een groen pakje. Ik vind het niet erg hoor. Elk bezoek levert me een snoepje op. Dat krijg ik niet als ik na zessen achterom ga. Regelmatig krijg ik de opdracht van Moeke om even achterom te gaan, omdat ze nog iets nodig heeft na sluitingstijd. “Dat fine ze niet erg”,[1] volgens Moeke. Zou het? Ik krijg immers geen snoepje toe. Trouwens het verbaast me dat Moeke zoiets zegt. Ook bij ons komen regelmatig klanten onder lunchtijd (we zijn dan gesloten) of na zessen. Moeke foetert dan op die klanten. Niet waar ze bij zijn hoor, vooral tegen mijn vader. Die heeft soms ook geen zin om naar de kas te lopen en de klant te helpen. Dus word ik op pad gestuurd. Al vroeg leer ik bloemen en planten verkopen. En, ik heb dan zelf wat bijvangst in de vorm van een dubbeltje….

Vlak naast Luyckx is de groentewinkel van Tamminga. ’s Winters steevast met de houten zuurkoolton op de stoep. Het houten deksel met handgreep dekt de kool af. De moeder van Tamminga, de oude vrouw Tamminga, helpt ook nog wel eens in de winkel. Als ik op een koude januaridag om een kilo zuurkool kom, helpt zij me. Ze neemt een vetvrije papieren zak mee uit de winkel naar de stoep. Het deksel gaat eraf en met haar handen pakt ze de eerste pluk uit de ton. En als ze voor de tweede keer vooroverbuigt valt haar pruik van haar hoofd. Precies in de ton met zuurkool. Ik wist niet dat ze een pruik heeft. Zonder blikken of blozen pakt ze de pruik terug, schut even de koolslierten eruit en zet de pruik weer op haar hoofd. Terwijl ze de zak verder vult, kan ik mijn ogen niet afhouden van de lange witte sliert die van haar oor als een witte regenwurm naar onder de haargrens verdwijnt. “Ik fiel my net sa lekker [1] . Ik hoech gjin soerkoal”[2], zeg ik tegen Moeke.

[1] Mijn moeder/ moeke sprak Snekers.

[2] Ik voel me niet zo lekker. Ik hoef geen zuurkool.

Gosse Jongstra

Word supporter van HierinSalland

HierinSalland is voor, maar ook van Salland. Word supporters en ondersteun ons. Door mee te doen of met een kleine bijdrage.

Interessant? Deel het artikel

Meer over

Blijf op de hoogte

Abonneer je op een of meerdere van onze nieuwsbrieven en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Om de twee weken verloten we onder de abonnees om en om een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch en de biologische Supermarkt in het Bos van Kleinlangevelsloo, beiden in Raalte. Bekijk de spelregels.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Iedere maand verloten we onder de abonnees een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch in Raalte. Bekijk de spelregels.