Het Corona-virus heeft een grote impact op onze samenleving. Hierin staat de gezondheid van iedereen voorop. Maar we moeten onze ogen niet sluiten voor de ingrijpende gevolgen in de retailsector in onze provincie. Aldus Hans Bakker, Voorzitter Retail Platform Overijssel, in een brandbrief aan de Overijsselse politiek.
Door Hans Bakker
Er waren al ontwikkelingen in de binnensteden en dorpskernen door meer online shoppen via (inter)nationale digitale platforms, bedrijfsbeëindiging en in sommige regio’s bevolkingskrimp. Deze ontwikkelingen komen door de coronacrisis in een stroomversnelling: centrumgebieden komen leeg, veel retailers gaan failliet en door de 1,5 meter samenleving kan het niet meer zo druk worden in de binnensteden als voor de crisis.
Dit heeft gevolgen voor de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van steden en dorpen. Daarom moeten we nu samen werken aan een nieuwe werkelijkheid voor de retail en horeca in onze binnensteden en dorpskernen. Horecabedrijven mogen zeer beperkt open en ook in de non-food retail is het omzet verlies zeer omvangrijk. De vraag die we met elkaar moeten stellen is hoe we uit de crisis gaan komen en wat we met elkaar gaan doen om de gevolgen op lange- en korte termijn beperkt te houden c.q. om te buigen naar kansen.
Er kunnen een aantal toekomstscenario’s worden geschetst. De uitersten zijn: na de coronacrisis trekt de retail weer aan en we gaan door met waar we mee bezig waren of er ontstaat versneld een grote leegstand in winkelgebieden doordat er veel bedrijven zijn omgevallen. Het gevolg van dit laatste is dat straten verpauperen en er een onaantrekkelijk winkelgebied overblijft ten nadele van de leefbaarheid voor Overijsselse inwoners.
Uiteindelijk zullen we ergens tussen deze uitersten terecht gaan komen, waarbij wij de verwachting hebben dat de leegstand drastisch gaat toenemen op korte termijn. Wij verwachten dat in het komende jaar 25% van alle retailondernemers failliet gaan en niet meer terugkomen. Met andere woorden: lege panden en daarmee lege winkelstraten en disfunctionerende binnensteden.
Er is een grote urgentie om voortvarend aan de slag te gaan. Nu wachten betekent tijdverlies en dat kunnen we ons niet veroorloven. We moeten concreet samen werken in de Gouden Driehoek van overheid, ondernemers en vastgoedeigenaren. Waarbij ook onderwijs is aangesloten. Enkel met een stevige en professionele samenwerking, met in de basis leiderschap en mandaat kan er slagkracht worden gemaakt: dit is een kritische voorwaarde van succes.
Wij signaleren vijf hoofdpunten die we samen op moeten pakken:
1. Stringenter retailbeleid: er moet geschakeld worden op de nieuwe werkelijkheid om toekomstbestendig te worden. Dit moet gaan leiden tot (nog) minder retailmeters en lokale transformatie van gebieden.
2. Centrumgebieden transformeren: gebieden zullen versneld veranderen van winkelgebied naar verblijfsgebied. Horeca, dienstverlening, leisure, cultuur, wonen, werken, evenementen, markten, groenvoorzieningen: het hoort allemaal thuis in de binnenstad van de toekomst. Noodzaak is om winkelmeters weg te nemen en te transformeren naar wonen en werken.
3. Toekomstgericht ondernemerschap: het versterken van ondernemerschap van met name de zelfstandig ondernemers is een belangrijke pijler onder een vitaal centrum. Het traditionele bedrijfsmodel moet versneld mee veranderen om nog vitaal te kunnen zijn. De digitalisering van de retail versnelt als gevolg van de coronacrisis en vraagt ook versneld aanpassingen van ondernemers richting een goed geïntegreerde multichannel aanpak. Ook gezamenlijk via het versneld (door)ontwikkelen van lokale promotiewebsites richting professionele lokale digitale platformen.
4. Kennis en data: de basis van beleid ligt in kennis, data en onderzoek. Met andere woorden: binnenstadmonitoring van bezoekersstromen, het presteren van winkelgebieden en vraagt een professionele aanpak.
5. Profilering en onderscheidend vermogen: het eigen karakter van binnensteden wordt nog essentiëler om als centrumgebied betekenisvol te zijn. Dit vraagt om het maken van keuzes en een specifieke inzet van kennis.
Wij vragen de gemeenten en provincie om samen met ons te werken aan een Overijsselse Aanpak op Binnensteden & Retail. Dit willen we doen door in te zetten op toekomstbestendige binnensteden & retail. Daarbij verwachten we van de gemeenten en provincie niet alleen betrokkenheid, maar vooral lef en daadkracht om vernieuwingen en transformatie te stimuleren en mogelijk te maken.
